Recenzja przedpremierowa: "Tylko oddech" - Magdalena Knedler

Premiera: 27.08.2018

Nina wie, że ich podróż dopiero się zaczyna, ale ma wrażenie, że to moment, w którym wszystko ustaje. Świat zwalnia, przestaje się obracać, ludzie przerywają swoje czynności, zwierzęta wyhamowują bieg, wszystko po prostu ustaje. I z ciekawością czeka, co będzie dalej. Zostaje tylko oddech.

Znacie takie uczucie, kiedy przepełnia was niczym nieograniczona beztroska, napełniająca płuca świeżym powietrzem? To takie specyficzne uczucie, kiedy odnosisz wrażenie, że chodzisz dziesięć centymetrów ponad chodnikiem. W takich chwilach, rzadkich, ale zdarzających się, towarzyszy człowiekowi nieodparte przekonanie, że problemy nie istnieją, że ze wszystkim sobie poradzi. Mnie dopada takie uczucie, kiedy stoję na plaży i wpatruję się w bezkres morza albo oceanu. Oddech wydaje mi się wtedy niczym niezmącony, lekki i ożywczy. Zdarzają się jednak sytuacje, kiedy klatka piersiowa jest ściśnięta niewidzialnym imadłem i tylko oddech pozwala przeżyć, czy może bardziej przewegetować kolejny dzień. W takich momentach stawienie czoła rzeczywistości wydaje się niemal niemożliwe. 

Wrocławska czarodziejka słowa, Magdalena Knedler, w swojej najnowszej książce „Tylko oddech” rozkłada na czynniki pierwsze skomplikowane relacje rodzinne – zarówno te siostrzane, jak i te małżeńskie. Z tej jakże drobiazgowej analizy wyłania się obraz dorosłych ludzi uwikłanych w poczucie winy i nieprzepracowane traumy, duszące ich poczucie wartości i sens życia. Kalejdoskop postaci – Nina, Iza, Ernest i Szymon, stojąca gdzieś z boku matka kobiet – osadzonych na skrzyżowaniu mazurskiej wsi oraz nadmorskiego kurortu, uderza w czytelnika z pełną, boleśnie realną mocą. Przewracając kolejne strony tej jakże prawdopodobnej historii zastanawiamy się, jak długo może trwać żałoba; czy można dalej funkcjonować po zdradzie; ile musi minąć czasu, aby uporać się z zawieszeniem pomiędzy bolesną przeszłością, a nie mniej tragiczną teraźniejszością, w której nie widzi się dla siebie nadziei.

Knedler tka swoją opowieść z niesamowitą stylistyczną wprawą oraz językową precyzją i chociaż książka jest dość krótka, to bijące od niej przesłanie nie potrzebowało większej ilości stron. Przesłanie mogłabym zamknąć w stwierdzeniu, że w dorosłości  nie ma nic zerojedynkowego; każda podjęta przez człowieka decyzja wynikać może ze splotu różnorodnych okoliczności, tych jasnych i budujących, ale i tych mrocznych i destrukcyjnych. Ocena cudzego postępowania przez pryzmat własnych doświadczeń tylko hipotetycznie jest bajecznie prosta – ktoś postąpił źle lub dobrze w świetle ogólnie obowiązujących norm, ale czy to właśnie my jesteśmy upoważnieni do ferowania wyroków? Przecież „tyle siebie znamy, ile nas sprawdzono”.

„Tylko oddech” to dramat psychologiczny, zmuszający do refleksji i zastanowienia się nad powyższym pytaniem. To książka, która przeprowadza czytelnika przez takie stany świadomości, które wpędzają człowieka w czarną rozpacz. To jednocześnie opowieść o sile drzemiącej w relacjach z najbliższymi, obecnymi w naszym życiu bez względu na wszystko. Magda z precyzją harfiarki uderza w najczulsze struny czytelniczych serc, otwierając nam oczy na często nieuchwytne kwestie. Zaczytajcie się zatem w nietuzinkowej prozie Magdy, bo warta jest każdej spędzonej z nią minuty i każdej wydanej na nią złotówki.

Serdecznie dziękuję Wydawnictwu „Novae Res” za możliwość przedpremierowej lektury tego tytułu.